Sang ngủ nhờ nhà em họ và cái kết

Viết về một vấn đề buộc bạn phải suy nghĩ về nó; và nghĩ về những nơi sẽ đầu tư là một việc tốt, vì vậy viết về nó sẽ còn tốt hơn nữa. Khi nhà quản lý thay đổi sổ, họ sẽ phải chịu tù tội, nhưng đáng buồn là hệ thống kế toán lừa đảo của họ thường không được phát hiện cho đến khi họ đã phủi sạch toàn bộ số vốn đầu tư của cổ đông và cả nguồn quỹ hưu trí của nhân viên. Tiềm năng ngắn hạn không tốt có thể làm giá cổ phiếu rớt xuống thê thảm - bất kể tiềm nằng dài hạn của doanh nghiệp như thế nào.

Câu hỏi đặt ra là liệu tăng trưởng sẽ đến, và nếu có tăng trưởng, liệu tôi có sẵn sàng trả tiền cho nó không? Nếu công ty có lợi thế cạnh tranh bền vững, tăng trưởng sẽ đến, nhưng nếu bạn trả giá cổ phiếu quá cao, bạn gần như đã làm giảm con số bạn kiếm được trong tương lai từ thương vụ đầu tư này - tức là làm giảm tỉ suất lợi nhuận hàng năm. Lương bổng sẽ thấp hơn mức trung bình thị trường, tăng lương là rết hiếm và xa vời, và nguy cơ mất việc cũng rất cao vì nhà quản lý luôn phải chịu áp lực cắt giảm chi phí. Lời trích dẫn đã khéo léo miêu tả bản chất âm thầm của những thói quen kinh doanh xấu và không bị phát hiện cho đến khi đã quá trễ.

Đây là tiếng gọi xung trận của Benjamin Graham, người đỡ đầu cho Warren. Về sau, những quyển sổ này chính là nền tảng giúp chúng tôi viết nhiều quyển sách với chủ đề đầu tư rất được ủng hộ như Buffettology, The Buffettology workbook, và quyển The New Buffettology, đã được xuất bản bằng mười thứ tiếng, trong đó có cả tiếng Hoa và tiếng Nga. Thế nào là tình hình thuận lợi? Một thị trường đang có chiều huớng suy giảm, một ngành công nghiệp suy thoái, một sự kiện đột biến không hủy diệt hoàn toàn một thực thể kinh doanh vĩ đại, một vụ bán đổ bán tháo - đây là những yếu tố tạo nên những tình huống đôi khi khiến cổ phiếu của những công ty vĩ đại được bán với giá cực kỳ thấp.

Đứng trên quan điểm ngắn hạn, thị trường chứng khoán tương đối hiệu quả, nhưng hiệu quả trong ngắn hạn thường mang lại những sai lầm về định giá trên quan điểm dài hạn. Cũng may là ông nhớ đến điều này vì bà B còn sống và tiếp tục làm việc đến năm 103 tuổi! Cách duy nhất để rời chỗ ngồi trong một thị trường tài chính nóng bỏng là phải tìm ra người khác sẵn sàng ngồi vào chỗ của mình, một điều không dễ tí nào.

Trong những ngày mới làm nhà quản lý tiền tệ, và cả trong những năm sau khi ông đã kiếm bạc triệu, ông vẫn nổi tiếng là người lái chiếc Volkswagen Beetle cũ kỹ dạo quanh Omaha. Ông giao cho họ quyền kiểm soát hoàn toàn, tạo nên một tinh thần trách nhiệm rất cao. Chỉ mua những gì bạn hoàn toàn hài lòng nắm giữ ngay cả khỉ thị trường đóng cửa trong suốt 10 năm.

Lời trích dẫn đã khéo léo miêu tả bản chất âm thầm của những thói quen kinh doanh xấu và không bị phát hiện cho đến khi đã quá trễ. Nhưng nó không có nhiều ý nghĩa đối với những ai hiểu rõ công việc mình làm. Tôi chắc đã là một tay ăn mày khất thực nếu thị trường hoạt động hiệu quả.

Chúng tôi cũng đưa vào đây cách giải thích của những người đã dày công nghiên cứu Buffett để làm bối cảnh và mởcánh cửa giúp các bạn khám phá thêm những ẩn ý sâu xa bên dưới ngôn từ. Tổng giám đốc không thể chỉ ngồi yên đó, họ cần phải ký hợp đồng làm ăn, một việc tương đối đơn giản nhờ Wall Street, từ đó tạo nên ảo tưởng rằng họ đang làm việc xứng đáng với mức lương chất ngất của mình. Nếu những người bạn thuê khôn ngoan và chăm chỉ, họ sẽ mang về cho bạn rất nhiều tiền, nhưng nếu họ không trung thực, họ sẽ tìm ra rất nhiều cách để biến tiền của bạn thành tiền của họ.

Khi tuyển người, bạn cần tìm kiếm ba phẩm chất: liêm chính, thông minh, và nhiệt tình. Bạn luôn luôn nhận được nhiều hơn những gì bạn cho đi. Một trong những câu hỏi căn bản mà họ thường nêu ra cho nhau là Nếu bạn phải đặt toàn bộ số tiền vào một cổ phiếu và đi ra một hoang đảo trong 10 năm, bạn sẽ chọn cổ phiếu nào? Một phiên bản khác của câu hỏi là Bạn sẽ cảm thấy thoải mái mua vào cổ phiếu nào hôm nay cho dù họ có đóng cửa thị trường chứng khoán trong suốt 10 năm tới? Những câu hỏi này buộc bạn phải từ bỏ việc suy nghĩ ngắn hạn và bắt đầu nghĩ về dài hạn.

Như vậy NFM có thể bán hàng với giá thấp hơn, thu hút được nhiều khách hàng hơn, trong khi vẫn giữ được mức lợi nhuận của mình. Có những người có thể ra quyết định, nhưng cũng có những người không thể làm việc này. Warren luôn nói rằng ông yêu thích công việc của mình đến mức ông có thể trả tiền để được làm việc.

Nhưng nếu bạn mua một doanh nghiệp vĩ đại, cuối cùng thì giá trị của nó sẽ cộng hưởng lại thành một con số khổng lồ. Khi được hỏi làm thế nào ông trở nên giàu có, Bernard đã trả lời một cách ranh mãnh: Tôi luôn bán đi quá sớm. Kỷ luật là chiếc chìa khóa thành công trong trò chơi đầu tư - mà cũng là chìa khóa thành công cho rất nhiều thứ trong cuộc sống.