Tình đầu là cao quí, mà liệu họ có mối tình đầu không. Lợi đây phải hiểu năm bảy đường. Nhưng tôi biết bạn như bao nhiêu tâm hồn thanh xuân khác đang xao xuyến tận sào huyệt của nội tâm vì sự cọ mình của ái tình mà vì tính thẹn thùng, đa nghi của tuổi trẻ bạn không bạch lộ cho mấy ai.
Tư tưởng, nói năng, hành động lắm lúc rất hời hợt, nông nỗi ngoài sức ta tưởng tượng. Tôi không nói những người tu vì chán đời, trốn trách nhiệm làm chồng, làm cha hay vì muốn lợi dụng cõi tu để sống an nhàn, sung sướng. Tôi chỉ biết ông qua loa vậy.
Các chân lý ấy cao cả thật nhưng truyền nhiễm dần dần cho bạn trai, họ sau cùng sẽ mê say và xây dựng đời sống tốt đẹp. Họ muốn ai cũng khôn ngoan đúng đắn mà ưa có thái độ con nít. Cũng không phải có bạn trai chuyên môn một khoa học, một nghệ thuật mà hằng mơ ước một người vợ trong những điều kiện thường là làm xong các nhiệm vụ nội trợ và giúp đỡ họ thành công.
Vậy khôn ngoan nhất là cẩn thận với ái tình, bảo vệ mối tình đầu, thánh hóa nó. Tật hồ nghi có thể sinh ra nữa, nếu lương tâm cứ bị lấn áp: đ àn áp chớ đâu có tàn hủy lương tâm được. Khi bạn trai được thân thể khá nở nang tức từ 13 tuổi trở lên, cao hoàn đã súc tích tinh dịch.
Lúc làm giám thị cho một tổ chức giáo dục nọ, tôi thường bắt được nhiều thư tình tứ của thứ bạn trai lai gái ấy. Chú ý hiểu theo nghĩa tâm lý học là tạo một thinh lặng trong tâm hồn, tập trung tinh thần, tập trung tinh thần vào vấn đề quan sát, suy nghĩ, hiểu biết hay giải quyết. Nói vậy không phải khinh rẻ trực giác.
Bạn trai tự trọng lắm. Họ chưa nghĩ hẳn đến yêu nhưng như thánh Aucutinh tự thú: lúc ấy tôi tìm cái tôi có thể yêu. Họ không biết có thể những điều ngày nay ta thấy vậy mà về sau khi có phận sự, gặp hoàn cảnh khác thấy khác, đối với người phải tin người mới đắc nhân tâm nhưng phải phòng mới khỏi bị hại.
Giá trị của bạn ở đó, chớ không phải ở nhan sắc, ăn mặc, tiền của. Cái tật hứa ẩu mà thề bán mạng, thề lấy được là tật căn bản. Có khi họ cho thể dục là cực hình, trừ một số chuyện luyện bắp thịt.
Nhưng sao tôi vẫn hồ nghi kẻ có cốt tủy kỳ dị khó sửa quá. Nhưng phân vụ hằng ngày không còn làm họ tha thiết nữa. Trong khi làm việc công, khi giúp kẻ khác, đáng phục nhất là bạn trai không nghĩ gì được trả ơn.
Họ sẽ đến đó những giờ phút đời họ nặng như chì, những khi cảm thấy cô lẻ trên đường đời và lúc hình như mọi thế nhân đều muốn bỏ rơi họ. Bạn trai lúc lên 7, lúc người ta gọi là có tuổi khôn, lúc ấy bạn trai có tinh thần đơn sơ lắm, bạn trai không vâng lời cha mẹ luôn đâu, nhưng cách chung ở tuổi nầy thì hay bịa, có thể là gạt. Ta cường dũng là nhờ khí lực.
Trước hết đừng so sánh đàn bà với đàn ông về óc trách nhiệm đối với con cái. Có nhiều đ àn ông ngay lúc bạn mình mới lâm bồn, thấy con đỏ gớm, ngạc nhiên. Họ tìm biết, những gương tâm giao như của các thánh Phao lồ ẩn sĩ với An tôn tu rừng, như một nhà cách mệnh nọ với tác giả cuốn Người mẹ để tin tưởng với tình tâm giao.