Óc tưởng tượng tung hoành hành động, vẽ ra cho bạn trai những hồi hộp đáng tiếc. Nhà giáo cần chỉ thẳng cho họ biết tương lai 9/10 là kết quả của hiện tại. Họ coi kỹ từng hột bụi, bún, phủi.
Phiền có chút là họ nhiều lúc thiếu cương chí, nhưng được lợi là bình tĩnh hơn bạn trai. Ước gì các linh mục chuyên lo các trách vụ tìm hiểu, hướng dẫn những tâm hồn bạn trai khi họ cần chia xẻ tâm sự. Trong cái phức tạp ấy có mâu thuẫn có thay đổi bất ngờ.
Bạn trai thiếu niên, thanh niên khó chú ý học hành lắm. Có kẻ ít nói lắm, mặt lầm lì nhưng mấy lúc nầy cũng đa ngôn. Hình như tâm hồn họ lăn trên một tiến trình vô hạn.
Mà cho đặng công việc ấy hoàn thành và cho đặng hài nhi sau nầy được chu đáo dưỡng dục Thượng đế đã ủy thác trong người nam và người nũ ái tình. Trong gia đình, giúp cha mẹ làm những việc gì cần can đảm thì bạn trai đắc lực. Cũng thế, bạn hãy dò lòng bạn trước khi giao phú mình cho họ.
Hương lúa mới pha mùi rạ ủ cỏ ôi. Thời nầy ai cũng đánh giá người xung quanh bằng hình thức thì cứ hình thức mà củng cố. Trong mắt họ có những tia nói lên sự chồm tới tương lai, tiến tới mãi mà không thấy rõ mục đích.
Phải đặt lý tưởng, thảo một chương trình thật quy mô. Bạn hỏi tại sao lòng bạn trai khó hiểu quá. Một cách không đáng trách, họ thường mang những tật xấu do hoàn cảnh tạo nên.
Tôi biết khi người ta bàn vấn đề nầy cho bạn, thưa người bạn trai quen biết và chưa quen biết, người ta hay lòng dòng, xa xôi. Ngâm một đoạn Kiều, đọc Shakespeare. Một nhận xét trọng yếu của ta là ta để ý con người sinh lý của bạn trai lúc hoa niên thay đổi rất phức tạp.
Rồi đây một bịnh dịch: nhiều bạn trai giựt quán quân về chơi bời, trụy lạc, lấy những ảnh ô uế ấy quảng cáo ái tình dâm đảng với các bạn trai mà lòng còn trong trắng như tờ giấy mới. Hy vọng nó sẽ có một tiếng vang hoặc làm bạn phấn khởi hoặc cảnh tỉnh bạn. Rồi sau có những sáng xuân mà lòng họ ngao ngán sầu, sầu không lý do.
Mù: vẫn mù, đời họ phải sống trong liều lĩnh hoang mang như kẻ chỉ dẫn họ. người mẹ mắng con trai khi kẻ nầy yêu người gái xấu, là có con mắt bịt bạc. Làm sao trong tập nhựt ký bạn trai được những dòng nầy: tâm thư gởi người em, bạn đời mà tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục.
Còn nhiều nguyên nhân khác, nhưng phải chịu nguyên nhân chính là người ta vấp té trong tồi phong bại tục. Hay lòng họ đã úng đã ung từ lâu bây giờ trong câu chuyện dùng mánh lới cáo già hâm lại để nhử mình. Mà tính việc nhỏ, cần tế nhị cũng chưa chắc họ làm xong.