Jean Le Presbytre gọi sự mê sách của các bạn trai mà tôi nói rõ tiểu thuyết ở đây là cơn khủng hoảng. Người già giặn đứng trước cái mương, thụt lùi lại vài bước không nhảy qua liền thì họ đả kích ngay là bạc nhược. Nói là nói những nam thanh lành mạnh và khôn ngoan.
Bạn phải có lý tưởng, điều đó chắc rồi. Họ đi xe đạp không đèn, thành phố chật, chở hai ba người. Trong Tâm lý bạn gái tôi coi đàn bà chính là tình cảm, các đường gân thớ thịt của con người bạn gái tri âm nhiễm tình cảm.
Còn bạn trai, thì vừa ưa hoạt động vừa hướng nội. Biết bao nhiêu cây bút có thẩm quyền đã ca tụng tình cao cả nầy. Gia đình có bạn, người ta khỏi gặp những bóng ma đen tối của hiểu lầm, thắc mắc, bất thuận.
Lợi đây phải hiểu năm bảy đường. Lời kẻ khác nói vì thiện ý giúp họ hoàn hảo, họ cho là do các ý muốn khinh rẻ, phá hoại họ, khi viết cho bạn mấy dòng nầy tôi hối tiếc một phần quá tự ái đến đáng ghét của tôi. Nhiều bạn trai cótính mủ mỉ, cau có, để hiện lên gương mặt nhăn đ ùm, xanh lét, cái tính mà các nhà tâm lý học gọi làtính bịnh.
Aùi tình tàng trữ nhục tình có năng lực giúp người bạn trai thể hiện nhiệm vụ làm cha. Một khuyết điểm nặng của bạn gái là không biết tâm lý nầy. Cuộc đời do đó có thể hư.
Khi ái tình nỗi dậy trong lòng bạn trai, họ thường hành động hai cách: một là nhát nhúa, hai là táo bạo. Họ chưa gặp những gay cấn rơi lụy kiểu Musset, Georgges Sand để viết lòng ra bằng máu lệ đâu. Họ thiếu tình yêu gia đình từ lâu nên họ hết tin tưởng ở tình mẫu tử, phụ tử, như bao bạn khác.
Còn bạn trai khó giữ được ái tình khỏi bước sang nhục tình. Phần đông đổ xô về các môn chơi. Cátính ấy có thể sánh như một rừng già, âm u phức tạp, khó thấu hiểu.
Tôi thấy nền tiểu học nên nhất định luyện óc nhớ, nền trung học luyện trí hiểu mà đừng nên bắt học sinh học thuộc lòng và ở đại học hiểu là tối hệ rồi nhưng hiểu mà không nhớ thì cũng dốt. Tôi biết có vài bạn trai giấu tên cha mẹ, không cho ai biết nguồn gốc mình. Ngay cách người bạn trai gây lộn, cũng thấy sự tốt nội tâm của họ.
Nói cho đúng họ muốn sống trong một khí hậu yêu đương để con tim có dịp thông cảm với những nhân vật đang quay cuồng, lăn lộn giữa ái ân. Đó là gốc rễ bụng ghen của bạn trai. Họ muốn cảm thông đời sống với những người ngoài gia đình mà tiện nhất là các bạn chơi và bạn lớp của họ.
Nghệ phẩm của họ là những bài tâm ghi, những phương thế họ ký thác tâm hồn hay là sự thổ lộ lòng mơ ước của họ về ái ân. Ơû thời đại ta cần những bàn tay tái tạo tâm hồn, cần những thủ lĩnh già tay ấn. Nhưng trong gia đình họ ghét cha mẹ nếu cha mẹ cấm họ giao tiếp rộng với bạn gái.