Tôi đồng ý tôn giáo, luân lý ảnh hưởng lương tâm, có thể làm cho nó tế nhị, phức tạp hơn chớ không sáng tạo vì nó là một bẩm sinh của con người. Tình của bạn trai khi hướng ngoài gia đình thì phải đáp vào một đối tượng. Họ mang một định mệnh riêng, những trách nhiệm hiện thế và siêu nhiên đặc biệt và sống chung với phái yếu để làm cái mà người ta gọi là xã hội loài người.
Khi phải đứng lên hỏi điều gì họ nghe xung quanh có một thứ thinh lặng bao bọc họ cách khủng khiếp. Nếu thư xin chia buồn thì họ tưởng tượng có những ngấn lệ ấm ấm lăn trên lớp da mặt mịn ở một phương trời. Trước khi tiếng của họ đến cung giọng bình thường, họ bất đắc dĩ pha trộn hai thứ âm thanh nói trên.
Nhưng con vịt mẹ lúc đẻ trứng ra không còn liên lạc về sinh lý như mẹ với con. Nhưng phải khai thác bản năng hướng xã sẵn có trong mình để mình ngày một thành người hợp xã. Lợi đây phải hiểu năm bảy đường.
Nội tâm của họ không được trang điểm thêm những đứctính mà còn mất khí lực vì khi giao thiệp họ làm già, họ quá giao động, làm mất sự trầm tĩnh cần thiết cho các nhân đức lớn lên. Các tật nầy hại suốt đời họ về mặt xã giao cũng như lãnh đạo. Còn chết vì đ àn bà như Từ Hải ta còn hồ nghi là chết kiểu tiểu thuyết.
Rồi oái ăm nữa: trong khi Josephine chùng lén ăn vụng tình yêu với Charle, qua mặt Nã Phá Luân, vơ vét tiền của, của người anh hùng hy sinh nầy để nuôi Charle thì anh chàng có máu sở khanh lại say mê hằng lố cô đ ào, kỹ nữ khác. Ơû đây ta đừng chỉ hiểu trong lãnh vực tình dục mà hiểu trong nhiều địa hạt khác nhau. Nếu họ có dòng máu nghệ sĩ, là một ngón nhạc, một bút thơ thì chính thời kỳ nầy họ sáng tác phong phú.
Vợ tôi mắc vì chí cả làm món giải trí cho một đồng chí thì chị dâu tôi có thể là vợ tôi. Không có niềm vui nào đậm đ à bằng niềm vui sau lúc thắng được cơn cám dỗ về thể xác thịt. Ngày qua họ không nghĩ gì đến những bề trái thắc mắc của cuộc đời sủng lệ.
Tôi nói không đáng trách vì họ không được ai giáo dục về lương tâm đã đ ành mà còn bị cám dỗ làm những điều quấy bởi hoàn cảnh đói rét, bởi các gương mù xung quanh của kẻ đồng số phận. Nền giáo dục hiện giờ thì thiếu đủ chuyện. Yêu ai là tự hiến và tận hiến cho người ấy.
Nếu Désirée chân thành yêu Nã Phá Luân bao nhiêu rồi bị chàng bội tình làm khổ bao nhiêu thì Joséphine yêu Charles và bội tình với Nã Phá Luân bấy nhiêu. Biết tâm lý nầy, các nhà giáo ducï khi thấy bạn trai lầm lỗi đừng tấn công ào ạt va chạm tự ái của họ bằng mỉa mai chỉ trích. Aùo sút nút, quần ống cao ống thấp.
Hai người tha thiết yêu nhau và sau cùng một đám cưới. Hai phái theo sự khôn ngoan, không tự lấy mình làm đầy đủ. Giải thích cho họ thấy lý do nào có vũ trụ và nhân sinh.
Nam thanh thân nhau quá từng hai người sẽ có những tâm tình bất lợi cho đức thanh khiết. Họ bất kể tình yêu hay có mầm ghen tương, mầm phụ bạc. Họ nghe thú vị tận đáy tâm hồn những điều mà tuổi thơ họ nghe lạnh lạt, những điều mà người lớn xung quanh họ không khai thác được nguồn ham mê bằng.