Quả thực hoàn cảnh sống hiện tại của tôi là kết quả của mọi việc đã xảy ra trong quá khứ, nhưng nó vẫn cứ là hoàn cảnh hiện tại của tôi, và tình trạng bị sa lầy trong đó khiến cho tôi cảm thấy mình bất hạnh. Đến khi dấu hiện đầu tiên xuất hiện, bạn càng cần phải thật cảnh giác hơn để “tóm lấy” nó trước khi nó chế ngự bạn. Bất kỳ xúc cảm nào gặp phải sự hiện trú của bạn cũng sẽ nhanh chóng lắng dịu đi và được chuyển hóa.
Ở bình diện tư duy, bạn sẽ thấy vô vàn phản kháng dưới hình thức phán xét, bất mãn, và toan tính đào thoát khỏi cái Bây giờ. Hãy đề phòng bất cứ loại phòng vệ nào bên trong bản thân bạn. Nếu một phản ứng là cần thiết cho tình huống ấy, thì nó sẽ xuất phát từ bình diện sâu thẳm này.
Giờ đây, xin hãy mở mắt ra, nhưng vẫn tiếp tục chú ý đến trường năng lượng nội tại của cơ thể ngay cả khi bạn đảo mắt nhìn quanh căn phòng. Đức Phật dạy rằng ngay đến hạnh phúc của bạn cũng là dukkha – phạn ngữ Pali có nghĩa là “khổ” hay “không hài lòng”. Tôi đã cố gắng vâng phục nó, nhưng tôi thấy không thể được.
Ngoài ra, bất cứ tình trạng nội tâm tiêu cực nào cũng hay lây lan: Sự bất hạnh lan rộng dễ dàng hơn so với một căn bệnh thể xác. Tôi không muốn nói rằng bạn sẽ hạnh phúc trong hoàn cảnh như thế. Việc gì có thể vô nghĩa hơn, điên rồ hơn, so với việc tạo ra phản kháng nội tại đối với cái gì đó vốn đã sẵn hiện hữu? Việc làm gì có thể điên rồ hơn việc đối chọi với chính sự sống, vốn là hiện tiền và luôn luôn hiện tiền chứ? Hãy vâng phục cái đang là.
Đây là ý nghĩa huyền bí của nghệ thuật giả kim cổ đại: chuyển hóa kim loại căn bản thành vàng ròng, chuyển hóa khổ đau thành trí tuệ. Bên trong bạn, cả không gian lẫn thời gian đều có một thứ tương đương nội tại bộc lộ bản chất đích thực của chúng, cũng như của chính bạn. Nếu một phản ứng là cần thiết cho tình huống ấy, thì nó sẽ xuất phát từ bình diện sâu thẳm này.
Lý do khiến bạn không mó tay vào lửa không phải vì sợ hãi mà vì bạn biết rằng mình sẽ bị bỏng. Muốn cảm nhận được Bản thể hiện tiền, bạn cần phải triệu hồi ý thức, giải thoát nó ra khỏi phạm vi khống chế của tâm trí. Chưa, nhưng làm sao có thể khác đi được? Tôi biết nó sẽ xảy ra thôi.
Bạn đã tìm thấy sự sống vĩnh hằng ngay bên dưới hoàn cảnh sống của mình. Ngay khi tâm trí và sự đồng hóa với tâm trí quay lại, bạn không còn là con người bạn nữa mà chỉ là hình ảnh của bản thân bạn trong tâm trí, và bạn lại bắt đầu đóng kịch và tham gia cuộc chơi nhằm đáp ứng nhu cầu tự ngã của bạn. Khởi đầu bằng cách nhận rõ rằng có sự phản kháng.
Rồi sẽ có một ngày, đang lúc tranh cãi nửa chừng, bạn sẽ đột nhiên nhận ra rằng mình có một chọn lựa, và để quan sát xem điều gì sẽ xảy ra thôi. Ở mỗi giai đoạn thuộc tiến trình bộc lộ tình hình trục trặc trong các mối quan hệ, người ta đều có cơ hội thoát khỏi trạng thái vô minh. Lúc ấy thời gian theo đồng hồ đã biến thành thời gian tâm lý.
Thứ tinh hoa vô danh này và sự hiện trú của bạn có thể là đồng một thứ không? Phải chăng nó vẫn hiện trú ở đó mà không có sự hiện trú của bạn? Hãy tiến sâu vào đó. Tuy nhiên, sự vâng phục đích thật là cái gì đó hoàn toàn khác. Để lưu ý bản thân rằng bạn đã để cho chính mình bị thống trị bởi thời gian tâm lý, bạn có thể sử dụng tiêu chuẩn đơn giản sau đây.
Nhưng tìm kiếm thứ gì đó không qua chúng mà chúng lại không thể đem lại – tức là tìm kiếm một thực thể, một cảm thức về sự vĩnh cửu và mãn túc chẳng hạn – là việc làm vô vọng và đau khổ. Không cần phải làm điều đó. Chỉ có sự tỉnh thức mới giải phóng bạn thoát khỏi các hình thức suy nghĩ của mình.