Nhưng ngay cả khi gặp cuốn sách đó, bạn cũng không nên dừng lại lâu mà vẫn nên đọc nó thật nhanh. Tác giả kể chuyện về những người đàn ông Hy Lạp và La Mã vĩ đại ngày xưa nhằm giúp những người cùng thời với ông cũng trở nên vĩ đại như họ, và giúp họ tránh được những sai lầm mà người vĩ đại thường mắc phải. Hơn nữa, hình thức đọc này không tuân theo quy tắc nào.
Đồng thời chúng cũng không hề dễ đọc chút nào. (3) Bên cạnh việc tối giản hoá sự thống nhất, bạn còn phải tìm ra phương thức tạo nên chỉnh thể thống nhất đó từ tất cả các thành phần đơn lẻ. Chúng ta rất khó chống lại sức cám dỗ của việc kể ít hơn hay nhiều hơn sự thật vốn có, nhất là khi không có ai mâu thuẫn với mình.
Vì thế, chúng là những cuốn sách thực hành. Tiếp tục như vậy cho đến hết cuốn sách. Tất nhiên, sự thận trọng là cần thiết và bạn cần biết cả hai ngôn ngữ (chính là hai quyển sách) càng tường tận càng tốt.
Do đó, các quy tắc đọc mà chúng tôi đã đưa ra là các quy tắc của quá trình đọc bên trong. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là phải phân biệt được nhiều loại sách khoa học khác nhau. Bạn sẽ nhận ra một số từ quan trọng đã được thảo luận.
Cách đọc để hiểu xảy ra với hai điều kiện. Nghĩa của thuật ngữ lịch sử mà chúng tôi dùng dưới đây vừa hẹp lại vừa rộng hơn bất cứ nghĩa nào ở trên. Một ông hoàng luôn làm người khác khiếp sợ, nếu không được mọi người yêu mến, ông ta sẽ cố tránh bị thù ghét; vì ông ta có thể chịu đựng rất giỏi việc người khác khếp sợ mà không căm ghét mình điều luôn xảy ra trừ phi ông ta không lấy của cải của thần dân và chiếm đoạt vợ của họ.
Ngược lại, một cuốn sách lý thuyết lại liên tục nhắc đến từ là thay vì nên hay phải. Sau khi đọc xong cuốn sách và ghi lại những chú dẫn của riêng bạn ở những trang cuối sách, hãy lật lại trang đầu và cố tóm lược cuốn sách thành một cấu trúc hợp nhất với một dàn ý cơ bản và theo trật tự các phần. Một số người cho rằng mình biết cách đọc tiểu thuyết một cách thông minh.
Bạn không thể nhảy cóc khi đọc các tác phẩm của Kant và Aristotle vì tư duy nối tiếp liên tục. Việc quy định cách sử dụng cũng giống như việc thiết lập luật cho một trò chơi. Quy tắc này liên quan chặt chẽ đến quy tắc 2.
Đọc kỹ chương này, bạn sẽ thấy chúng tôi thỉnh thoảng có nhắc tới nghịch lý của việc đọc đồng chủ đề. Với tư cách là độc giả, họ đối thoại với những tác giả khác cũng như cách mà mỗi người chúng ta đối thoại với tác phẩm chúng ta đang đọc, mặc dù, có thể chúng ta không viết nên những tác phẩm khác. Có rất nhiều vấn đề cần phải hiểu mà bạn không thể tìm thấy trong một cuốn bách khoa toàn thư.
Sự ngu dốt thứ hai là của những người đã hiểu sai nhiều cuốn sách. Có thể bạn đã đọc Hiến pháp Mỹ nhiều lần, nhưng bạn chưa áp dụng quy tắc này lần nào thì bạn sẽ thấy việc áp dụng nó giúp bạn thấy được nhiều điều hơn về Hiến pháp Mỹ. Đó là: Hạnh phúc là bao hàm của những gì tốt đẹp nhất chứ không phải là điều quan trọng nhất trong những điều tốt đẹp.
Thực tế, Tolstoy từng nói rằng ông đã biết thêm nhiều về trận Waterloo nhờ sự lý giải của Stendhal. Các quy tắc đọc phân tích đều hướng tới việc vượt qua trở ngại này. Khi đọc to, bạn không thể dễ dàng lướt qua một cụm từ hay một dòng thơ bị hiểu sai.