Với chiếc mũ đỏ, mọi người sẽ dựa vào cảm giác, trực giác và cảm xúc để xem xét tình huống. Người ta cho rằng một người được coi là tư duy minh mẫn phải là người điềm tĩnh, khách quan và không để tình cảm chen vào suy nghĩ. Nếu quân đỏ xuất hiện tám lần tại vị trí Rulet, thì khả năng trực giác ngay lập tức sẽ chỉ ra rằng tiếp theo quân đen sẽ xuất hiện.
Trên thực tế có mỗi liên hệ mật thiết giữa cơ chế của sự hài hước và cơ chế của tư duy mới lạ. Tư duy mũ xanh da trời có thể xác định những vùng trọng tâm cần đến những khái niệm mới. Đồng thời, họ cũng phải là những người có hy vọng.
Để viết về lối tư duy chiếc mũ xanh, tôi đã sử dụng từ “sáng tạo” bởi vì đây là một từ thường dùng. Một là, liệu sự việc có thực sự được quyết định nhằm thoả mãn mong muốn đã được bày tỏ của mỗi cá nhân? Một nghiên cứu viên làm việc tại phòng thí nghiệm hàng đầu của tập đoàn IBM đã nói với tôi rằng phương thức tư duy 6C đã rút ngắn được ¾ thời gian của những buổi thảo luận.
Ngoài người chủ toạ ra, một ai khác cũng có thể thực hiện vai trò cụ thể của chiếc mũ xanh. Theo kiểu tư duy truyền thống, hoặc tranh luận, bạn sẽ phản bác lại những quan điểm khác bạn, đôi khi bằng những cách bất lịch sự. Vì thế, những thông tin được diễn đạt qua những cụm từ "nói chung", "tổng quát lại", hoàn toàn chấp nhận được.
Còn trong hầu hết các trường hợp, những kỹ thuật này không cần thiết phải sử dụng bởi vì chúng có thể góp thêm sự phức tạp không cần thiết. Chiếc mũ đỏ tư duy là một lối tư duy hợp lệ để mọi người bộc lộ cảm xúc cá nhân. Kiểu nhảy tự do là kiểu nhảy mà nghệ sỹ múa ngẫu hứng thể hiện để biểu lộ chủ đề chung.
Những chiếc mũ trở thành ký hiệu hướng dẫn. Những ý tưởng khích động đưa ra cũng có thể là những ý tưởng hết sức nghiêm túc. Khi chiếc mũ xanh da trời được sử dụng vào thời điểm kết thúc cuộc họp, chiếc mũ xanh chỉ ra cho chúng ta biết kết quả đạt được ở đây là gì.
Điều mà tôi muốn nhấn mạnh ở đây chính là «mức độ vừa đủ»: của một bộ óc tư duy phê phán. Giờ chúng ta hãy làm một phép so sánh việc thông qua chiếc mũ đỏ tư duy để biểu lộ cảm xúc với cách diễn đạt cảm xúc tự nhiên. Đó là cơ chế “ghép đôi không xứng”.
Các luật sư trong quá trình xử án thường lái sự việc theo chủ đích sẵn có. …Số liệu mà anh vừa nêu là số liệu của 5 năm về trước. Nhưng tiếc thay, chính họ lại không nhận thấy hết giá trị của những ý tưởng đó.
Nhiều độc giả khi đọc cuốn sách này có lẽ chưa từng được nghe đến tên tôi hoặc khái niệm lối tư duy mới lạ của tôi. Chiếc mũ đen chính là công cụ thích hợp để biểu đạt lối tư duy cẩn trọng. Chiếc mũ đen lại chỉ ra tại sao 1 điều gì đó không hợp với phương sách, chính sách, chiến lược,nguyên tắc xử thế, giá trị của chúng ta.
Nhưng tại thời điểm khác có thể cả hai cái nhìn đều mâu thuẫn nhau. Với mỗi chiếc mũ tư duy, tôi đều trình bày chúng với nhiều khía cạnh khác nhau, và do vậy giá trị nổi bật của sáu chiếc mũ tư duy cũng có nhiều khía cạnh khác nhau. …Chiếc mũ đen có vai trò xác định những thiếu sót và để cho chiếc mũ xanh tư duy sửa những lỗi đó.