Sau đó mọi người sẽ cùng nhau tranh luận theo những cách tư duy khác nhau xem quan điểm nào đúng, sai, quan điểm nào được mọi người tán thành nhất. Xúc cảm có quan hệ đến lối tư duy của chúng ta và thể hiện sự phù hợp giữa những điều chúng ta nghĩ với những điều chúng ta cần trong hoàn cảnh hiện thời. Thay vì việc đoán chừng để tìm ra cách xác định vấn đề tốt nhất, sẽ thực tế hơn nếu chúng ta để tất cả các cách xác định có thể thay thế.
Những độc giả khó tính có thể nghĩ rằng những nhận xét trên là vớ vẩn và cứ nghe để đấy, mặc kệ anh ta muốn nói gì thì nói. Một người có thể có lối tư duy chiếc mũ vàng tài tình và anh ta chẳng bao giờ có một ý tưởng mới. Cũng chính nhờ sự kích động như vậy mà tôi đã phát minh ra khái niệm mới “sự canh chừng khu vực”, tôi đã trình bày điều này chi tiết trong loạt truyện được đăng trên tạp chí Newyork tháng 4 năm 1971.
Nếu cần, người chủ trì cuộc họp có thể đưa ra nhiều cách thể hiện khác nhau về một ý tưởng và với mỗi cách thể hiện là một chiếc mũ đỏ phù hợp. Và bạn chẳng thể nào nói trước được sự thử nghiệm đó sẽ diễn ra như thế nào. Liệu chúng ta có thể ứng dụng sáng tạo để làm gì được thêm nữa đây?
… Chúng ta dường như đang sa lầy trong tranh luận này. Khái niệm sáu chiếc mũ tư duy rất đơn giản dễ hiểu. Ví dụ, nếu chúng ta cho rằng tiếng ồn của chiếc máy bay Boeing 757 ảnh hưởng lớn tới chặng bay của hành khách, chúng ta sẽ coi thông tin đó là quan trọng và sẽ tiến hành kiểm nghiệm lại điều đó.
Chiếc mũ trắng tư duy có những nguyên tắc và phương hướng áp dụng. Hãy đưa ra những số liệu, những dự báo và cả những chứng cứ. Xét về mặt lý thuyết, ý kiến này có vẻ khả thi, nhưng nó lại không khả thi nếu đem áp dụng thực tế.
Trên thực tế luôn tồn tại hệ thống thông tin hai luồng. Hãy bắt đầu bằng cách đưa ra những ý tưởng đã được áp dụng và sau đó sử dụng chiếc mũ xanh để có những ý tưởng mới. Nếu một hành động chẳng còn hy vọng gì nữa (những hy vọng kiểu như trông chờ vào việc trúng giải xổ số lớn hoặc xảy ra những phép màu để cứu vớt công việc kinh doanh đang đổ bể), thì sự quá lạc quan của bạn vào sự việc đã được đặt không đúng chỗ.
Do đó, trên thực tế, chúng ta thiết lập một hệ thống hai thứ bậc: sự thật dựa trên mềm tin và sự thật đã được kiểm chứng. Chẳng hạn, liên quan đến vấn để đang thảo luận, chúng ta có thể đặt những câu hỏi như: Và với cách ứng xử như vậy, chúng ta đã không đánh giá chính xác được vai trò của những sự kiện và số liệu.
…Khi lạm phát xảy ra, mọi người có khuynh hướng tiết kiệm tiền. Chúng ta có thể mô tả chi tiết sự phân loại các khả năng theo thứ tự như sau: Nhưng ngoài quỹ thời gian đó ra, mọi người không thể lúc nào cũng có tư duy luôn thận trọng.
Nhưng ngoài quỹ thời gian đó ra, mọi người không thể lúc nào cũng có tư duy luôn thận trọng. Sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy, mọi người hoàn toàn có quyền nói rằng: "Đây là những gì mà tôi nghĩ về việc này". Trong lúc sử dụng, bạn chỉ cần nhắc đến màu vàng để tượng trưng cho chiếc mũ vàng, cũng giống như màu đỏ để tượng trưng cho chiếc mũ đỏ.
Có rất nhiều luận cứ cho rằng sự tiến bộ của loài người chính là nhờ vào mong muốn muốn biến những điều có thể thành sự thật. Chiếc mũ xanh dành cho lối tư duy sáng tạo. Sự minh chứng chính là nỗ lực để ủng hộ ý tưởng đó.