Tôi gặp nhiều bạn trai mới sập mặt trời là ngáp và lúc ngủ họ ngủ đơn sơ lắm. Họ đã được một bạn lòng nào trong thời xưa cười trong duyên thắm. Đóng một vai trò phục vụ dân chúng bất cứ ở đâu nhất là ở những công sở nơi nói lên đường lối của chánh phủ, bạn trai nên đề phòng chẳng nhữngtính lãnh đạm mà còn tật cau có, khinh người vô tình hay cố ý tỏ ra tư cách quan liêu, bốc lột, trưởng giả, độc tài làm cho kẻ thức giả có cảm tưởng mình là sâu dân mọt nước, tôi biếttính đ àn ông thì ưa dứt khoát, mau lẹ, trực tiếp mà quần chúng thì có kẻ lải nhải nói, giằng co công việc hay làm những gì khác mất thì giờ, phá rối việc chung.
Ai đã từng đóng vai trò giáo dục tất nhận khi dạy văn chương, toán học, sử địa, v. Lắm lúc nó như áng mây mù làm cho bạn trai không phân biệt phải trái. Người bạn trai chưa phải là người nuôi chí lớn nhưng không phải không có nhiều cao vọng.
Những lời khuyên về kỹ thuật nên để ý đến trình độ sức khỏe nhất là những kẻ thiếu ăn, mất ngủ và bịnh tim. Monsabre dặn dò thanh niên: Trước khi lao mình xuống nước người ta dò dòng sông. Có một thời gian nào đó nó được nuôi dưỡng trong tình cảm lãng mạn.
Điều nầy không oan cho họ chút nào cả. người ta thường thấy thoáng trên gương mặt những người nầy một nỗi buồn thắm thía vì sự bẽ bàng của thân phận. Lồng ngực nở nang nhanh chóng từ 12 tuổi đến 18 tuổi và biến đổi chút ít đến 25 tuổi.
Cả hai đều rất đa tình nhưng chất đa tình có một vài nét khác nhau. Đời sống nội tâm nầy của họ cũng dồi dào hay là hơn đời sống ngoại thân nói trên. Hình như cửa lòng họ không khóa.
Ngay ở thời cổ mà Cicéron viết: Không có ai khiêu vũ mà không say túy lúy hay điên cuồng. Tôi nói cho cả những thiếu nữ sắc sảo vì ái tình mạnh như sự chờ chết có thể làm tâm trí họ lu mờ, vì bạn trai nhất là trong thời nầy rất già mồm mép, rất cáo già khi muốn chiếm hữu người yêu. Đến khi bạn gái nhận họ ra là mã tô vôi thì đời đã bị hôi thúi.
Họ phê bình nhan sắc bạn gái. Nhưng phải khôn ngoan: bạn trai nên nhớ ai cũng phải qua mùa bích mộng ấy. Nếu có cơ hội tiến thân, họ có thể nên người tốt đẹp, hữu ích cho xã hội không thua những bạn trai đang sống sung túc mà thụ giáo đầy đủ.
Bạn gái coi chừng lầm một thứ lương tâm nẩy lửa của bạn trai. Ngoài trợ lực của thánh sủng, phải là anh dũng lắm mới làm được sen trinh sống giữa hố bùn dâm lụy của trần thế. Có lẽ bạn trách nam giới là đ ê hèn vì có ái tình ích kỷ, đượm màu nhục dục, hiếu sắc? Phái mạnh thành thật nhận sự trách cứ ấy.
Không biết thời xưa hay ở tương lai làm sao, nhưng ở thời đại ta, trong lãnh vực trung học, đại học, bạn trai hay bị náo động tinh thần quá. Nhưng lý tưởng chân chính hiểu là ý lực đẹp nhất mà bạn đeo đuổi và đem ích lợi cho bạn và tha nhân. Buồn như theo kiểu người Á Rập nói, sa mạc than khóc vì không được làm đồng cỏ.
Muốn nắm tâm hồn bạn trai mà bỏ qua khía cạnh nầy thì nhất định hỏng. Trên địa hạt tâm lý, giữa bạn trai và bạn gái, còn bao nhiêu cái dị biệt. Tội nghiệp thầy quá vì thầy dễ gạt.